Stel een beeldkwaliteitsplan op bij gebiedsontwikkelingen

Hoe kun je een beeldkwaliteitsplan toepassen?

Het beeldkwaliteitsplan is een beleidsdocument. De gewenste beeldkwaliteit van een gebied kan worden vastgelegd in een gebiedsgericht omgevingsprogramma. Het beschrijft hoe het uiterlijk van een gebouw en de omgeving eruit moet komen te zien. Het kan bijvoorbeeld voorschrijven welke materialen en kleuren gebruikt moeten worden.

In het omgevingsplan kun je eisen stellen aan het uiterlijk van gebouwen (zie het instrument Neem welstandscriteria op in het omgevingsplan). Als niet duidelijk is hoe je aan de eisen moet voldoen, dan kan je in het beeldkwaliteitsplan beleidsregels opnemen voor de beoordeling of een bouwwerk aan de eisen voldoet.

Door eisen te stellen aan het materiaalgebruik van gebouwen, kan houtbouw worden bevorderd. In het beeldkwaliteitsplan kan je de beleidsregel opnemen dat gevels van gebouwen een organische uitstraling hebben en van hout gemaakt zijn. Een vergunningaanvraag die niet voldoet aan de beleidsregels in een beeldkwaliteitsplan kan dan geweigerd worden, omdat het in strijd is met welstandscriteria.

In het beeldkwaliteitsplan kun je alleen eisen over materiaalgebruik opnemen met het oog op de passendheid van een gebouw in de omgeving. Dat moet je onderbouwen. Je kunt in het beeldkwaliteitsplan geen materiaaleisen opnemenmet het oog op doelen waarin het Besluit bouwwerken leefomgeving voorziet, zoals duurzaamheid.

Uit de praktijk

Een voorbeeld van een beeldkwaliteitsplan is het plan ‘De Bakertand’ van gemeente Goirle.

In hoofdstuk 5 van dit beeldkwaliteitsplan staan de kwaliteitseisen voor ‘Deelgebied C’. Gemeente Goirle heeft als materiaaleisen voor dit deelgebied voorgeschreven: ‘Natuurlijke materialen met eigentijdse elementen’ en: ‘Houten geveldelen of details zijn prominent zichtbaar in de gevel’.

Juridische toelichting

In de Omgevingswet is niets geregeld over het beeldkwaliteitsplan. Het is dus niet verplicht. Beeldkwaliteitseisen kunnen een plek krijgen in een gebiedsgericht omgevingsprogramma (artikel 3.4 Ow).

Volgens artikel 4.19 Ow kunnen in het omgevingsplan regels worden opgenomen over het uiterlijk van bouwwerken (welstandseisen). Als de toepassing daarvan uitleg behoeft, stelt de gemeente beleidsregels vast voor de beoordeling of een bouwwerk aan die regels voldoet. Die beleidsregels kunnen in een beeldkwaliteitsplan worden neergelegd.