"Eerste stap naar verbetering is erkennen dat je een probleem hebt" zegt Wouter Streefkerk, Adviseur Bouwfysica, Circulariteit en Duurzaamheid bij de gemeente Rotterdam. De Rotterdamse wethouder Chantal Zeegers gaf al eerder aan dat Rotterdam over een paar jaar niets meer kan bouwen als het op dezelfde voet doorgaat. "Met de politieke uitspraak van Chantal Zeegers ben ik super blij. Hiermee wordt de (planetaire) grens erkend en aangegeven dat we op de huidige manier niet verder kunnen. Het geeft ons het mandaat om met de markt samen echt op zoek te gaan naar oplossingen en dat begint bij eerlijk rekenen en deze inzichten en kennis met elkaar delen. We hopen daarmee dat iedereen mee kan doen om scherp te krijgen welke dingen betaalbaar bijdragen aan de realisatie van woningen binnen de grenzen." We vroegen Streefkerk wat moet veranderen om toch aan de bouwopgave te kunnen voldoen.
Wouter Streefkerk deed mee aan een serie van drie workshops die Circulaw samen met de gemeente Rotterdam gaf over circulaire bouw en gebiedsontwikkeling: Hoe kunnen beleidsmakers circulair bouwen beter in praktijk brengen? Daarin verkenden de deelnemers hoe zij door de toepassing van huidige regelgeving de gestelde duurzame ambities en het beleid beter kunnen implementeren en borgen. Streefkerk deelt zijn ervaringen.
Er zijn drie bijeenkomsten geweest met CircuLaw: wat heb je er vooral uit gehaald?
De workshops hielpen collega’s om de praktische kant te begrijpen, en te ontdekken welke mogelijkheden er binnen bestaande wet -en regelgeving al zijn om circulariteit te bevorderen.
Met de kennis van die workshops konden de multidisciplinaire projectteams van lopende bouw -en gebiedsontwikkelingsprojecten terug- en vooruitkijken:
- Hoe had circulariteit geborgd en bevorderd kunnen worden in eerdere fases van de projecten
- Waar liggen nu of in de toekomst nog kansen?
DE WORKSHOPS
- De eerste workshop ging over gebiedsontwikkeling en de vraag
welke juridische instrumenten we kunnen inzetten om circulariteit te bevorderen. - In de tweede workshop is met het projectteam stilgestaan bij het thema ‘gebouw’ aan de hand van de herontwikkeling van een gebied met nieuwe woontorens. Aandachtspunten:
- Het stellen van circulaire bovenwettelijke eisen die toegepast kunnen worden in een gebiedsontwikkeling.
- Manieren waarop contractering kan plaatsvinden binnen dit project, tussen de gemeente, een woningcorporatie en een ontwikkelaar.
- Het thema van de derde workshop was het oogsten van secundaire materialen.
Hoe kun je secundaire materialen gebruiken in lijn met de aanbestedingswet.- Wat komt kijken bij circulair slopen, dit aan de hand van het voorbeeld van de circulaire sloopketen vanuit provincie Noord-Holland. Het in kaart brengen van materialen en elementen met al gesloten kringlopen. Voor elke stap (van oogst, verwerking of bewerking, verkoop, toepassing, etc.) zijn bedrijven en voorwaarden binnen het gebied aanwezig om uiteindelijk toepassing van hergebruikte materialen standaard te kunnen maken.
- Hoe kunnen we dit in Rotterdam inzetten en hoe we bestaande wet- en regelgeving benutten om dit te concretiseren.
Welke instrumenten hebben concreet potentie voor gebiedsontwikkeling en bouwprojecten in Rotterdam?
Ik ben betrokken bij het Merwe-Vierhavens (M4H) project. Voor het bestemmingsplan, inmiddels vervangen door het omgevingsplan, is een MER, een milieueffectrapportage nodig geweest. Hierin onderzoek je het milieueffect van het plan. Omdat circulair een van de speerpunten is binnen de Rotterdamse omgevingsvisie dachten de planmakers: “Hier moeten we iets mee, we bellen Wouter.”
Met de juridische instrumenten van CircuLaw hadden we het plan nóg scherper kunnen maken:
- Voor het afdwingen van meer duurzaam materiaalgebruik hadden we bijvoorbeeld ook een experimenteerbepaling kunnen inzetten.
- Ook is het juridisch instrument sloopmelding besproken. Bij elke vergunning of bij elke sloopmelding moet je kunnen a
- antonen wat je met de materialen hebt gedaan
- Daarnaast was een van de workshops voor het projectteam een trigger om voor het Merwehavens (deelgebied van M4H) een duurzaam tenderbeleid te ontwikkelen om onder andere circulaire eisen aan de 15 - 20 tenders voor het gebied te stellen.
Samenwerking Rotterdam/Amsterdam: wat zijn de gedeelde belangen voor beide steden op het gebied van circulair?
Er zijn veel gedeelde belangen en opgaven tussen gemeenten. Daarom is het zo belangrijk dat we als gemeenten niet allemaal wat anders doen op het gebied van circulair. Zo voorkomen we dat de bouwers - architecten, aannemers en ontwikkelaars – knettergek worden. En gelukkig zie ik dat gemeenten op ambtelijk maar ook op bestuurlijk niveau hier veel mee bezig zijn. In Rotterdam doen we dat graag in samenspraak met de bouwers van de stad. Deze ontwikkeling heeft geleid tot het Plan van Aanpak Duurzaam Doorbouwen.
Door mogelijkheden inzichtelijk te maken en voorbeelden van geïmplementeerde instrumenten te delen, probeert CircuLaw uniformiteit vanuit overheden over circulaire visies, aanpak en voorwaarden te creëren. Dit geeft de markt duidelijkheid, en het geeft circulaire ondernemers uiteindelijk een voorsprong.
Wouters tip
Laat minder, beter, langer en opnieuw gebruik van grondstoffen de oplossing zijn
Mijn inzicht is dat circulair de oplossing moet zijn, en niet een toevoeging aan een bestaand proces. Kijk vanaf het begin naar je projectopgave inclusief duurzaamheid en denk na over welk circulair principe hierbij een meerwaarde heeft.
Wat is er volgens jou voor nodig om ervoor te zorgen dat jouw collega's -op allerlei plekken in de organisatie- CircuLaw gaan gebruiken?
Gebruik van CircuLaw is niet voor iedereen nodig. Maar de website van CircuLaw is erg handig om de instrumenten en wetten na te lezen en geïnspireerd te raken over de mogelijkheden die deze bieden voor circulair. Zeker omdat de makers hun best doen om deze juridische informatie zo begrijpelijk mogelijk te maken.
Het toepassen van de instrumenten op CircuLaw gaat meer over het vastleggen of afdwingen van circulaire werkwijzen. En verschilt daarmee van de oplossingsrichting: het toepassen van circulaire principes. Ik denk overigens dat beide invalshoeken nodig zijn en elkaar aanvullen of versterken.Een volgende stap voor CircuLaw is de praktische toepassing van de juridische instrumenten verder uitwerken in concrete voorbeelden.
Ook benieuwd naar de kansen en mogelijkheden die huidige en aankomende wet- en regelgeving bieden om de circulaire transitie te versnellen of wil je met ons samenwerken?
Kijk op www.CircuLaw.nl of stuur een mail naar info@Circulaw.nl