Critical Raw Materials Act
Verplichting voor Europese lidstaten
1. Wat is de CRMA?
De Critical Raw Material Act is onderdeel van het Actieplan voor de Industrie, dat onderdeel uitmaakt van de Green Deal. De verordening heeft een gemeenschappelijk kader opgesteld rond kritieke en strategische grondstoffen.
De scope en de prioriteiten binnen het kader van de CRMA
De Commissie heeft twee grondstoffenlijsten opgesteld op basis van een transparante rekenmethode die een grote economische waarde hebben en een voorzieningsrisico: een lijst met strategische grondstoffen en een lijst met kritieke grondstoffen.
Strategische grondstoffen zijn materialen met een complex productieproces en een groot risico op leveringsproblemen. De verwachting is dat de vraag naar deze grondstoffen exponentieel zal toenemen, als gevolg van de duurzame en digitale transitie.
Kritieke grondstoffen zijn de grondstoffen die economisch gezien het belangrijkst zijn. Bovendien is bij deze grondstoffen het risico het grootst dat het aanbod ervan vermindert of zelfs stopt.
De Commissie zal beide lijsten om de drie jaar evalueren en bijwerken op basis van technologische en economische ontwikkelingen.
Naar een sterkere grondstoffenwaardeketen, en een grotere Europese capaciteit
Elk land moet volgens het kader nagaan of het kritieke of strategische grondstoffen kan winnen. Als lidstaten zelf of in gezamenlijkheid grondstoffen produceren, worden de Europese lidstaten minder afhankelijk van geopolitieke spanningen in de toeleveringsketens. De CRMA formuleert vier doelstellingen rond de opbouw van de Europese capaciteit rond kritieke en strategische grondstoffen. Deze doelen moeten per 2030 bereikt worden:
- 10% van de grondstoffen moet binnen de EU worden geproduceerd/gewonnen
- 40% van de grondstoffen moet binnen de EU worden verwerkt
- 25% van de grondstoffen moet en binnen de EU worden gerecycled
- Maximaal 65% van de jaarlijks in de EU benodigde hoeveelheid mag afkomstig zijn uit een 'derde land' - een land buitende EU.
De Europese Commissie – ondersteund door de – monitort de voortgang en rapporteert hier jaarlijks over. De commissie bepaalt op basis hiervan of aanvullende maatregelen nodig zijn.
Erkenning van strategische projecten
'Strategische projecten' zijn projecten rond de winning, verwerking of recycling van strategische grondstoffen, danwel de productie en opschaling van materialen die strategische grondstoffen kunnen vervangen. Projecten krijgen de erkenning ‘strategisch project’ als aan de volgende criteria wordt voldaan:
- Project levert ‘betekenisvolle’ bijdrage aan voorzieningszekerheid binnen de EU van strategische grondstoffen.
- Project is technisch haalbaar en het verwachte productievolume is met voldoende zekerheid geraamd.
- Project wordt op duurzame wijze uitgevoerd > maatschappelijk verantwoord (sociaal + milieu) > OESO-richtlijnen
- Totstandbrenging, uitvoering en productie van project levert ook buiten de lidstaat voordelen op.
- In geval van een project in een derde land: het project levert voordeel op voor de Unie.
Gedelegeerde handelingen: bijlage 3 benoemt elementen en bewijsmateriaal, zoals de mate waarin een project bijdraagt aan benchmarks, OESO-richtlijnen en lage milieuvoetafdruk.
De voordelen van de status 'strategisch project'
Vergunningsprocedures moeten meer gestroomlijnd en voorspelbaarder worden. Bovendien maakt elk strategisch project aanspraak op een ‘centraal contactpunt’ dat assisteert met vergunningverlening:
- Iedere lidstaat stelt 1 of meer centrale contactpunten op
- Het centrale contactpunt is verantwoordelijk voor het faciliteren en coördineren van de vergunningsprocedure voor projecten rond kritieke grondstoffen.
- Het centrale contactpunt is het enige contactpunt voor de projectontwikkelaar en helpt de projectontwikkelaar bij het begrijpen en afhandelen van alle administratieve kwesties die relevant zijn voor de vergunningsprocedure.
Financiering
De status van strategisch project moet het ook makkelijker maken om financiering te krijgen. Dat is van groot belang, aangezien het om kritieke grondstoffen gaat. De nog op te richten European Critical Raw Materials Board moet hier een belangrijke rol in gaan spelen.
Rapportage
Aan strategische projecten is een rapportage- en informatieplicht verbonden. De projectontwikkelaar moet elke twee jaar aan de Commissie rapporteren over:
- De voortgang van de uitvoering van project, met name de vergunningsprocedure
- Redenen voor eventuele vertraging, inclusief tijdschema en plan om vertragingen in te lopen
- Devoortgang van de financiering van project, inclusief informatie over overheidssteun.
Wegnemen van belemmeringen in de toeleveringsketen
Met de CRMA wil de Europese Commissie belemmeringen in de toeleveringsketen wegnemen. Daarvoor worden de volgende maatregelen getroffen:
- Vergroten van de monitoringscapaciteit
- Een gezamenlijke, EU-brede inspanning rond de opbouw van strategische voorraden
- Bevorderen van duurzame investeringen en handel.
Tot slot wil de Europese Commissie via de CRMA investeren in onderzoek, door technologieën en innovaties te ondersteunen en academische partnerschappen aan te gaan.
Verplichting voor Europese lidstaten
2. Organisatie en implementatie
Lidstaten hebben een verplichting om relevante vergunningsprocedures voor het winnen van materialen of voor de opzet van nieuwe milieubelastende activiteiten onder de CRMA efficiënter, eenvoudiger en transparanter te organiseren.
Daarnaast hebben Lidstaten een informatieplicht aan de Europese Commissie. Zij moeten informatie verschaffen over nieuwe of bestaande projecten die te maken hebben met strategische of kritieke grondstoffen, een update verstrekken over de vulgraad van strategische voorraden, en over grote ondernemingen die kritieke grondstoffen gebruiken. Bovendien worden lidstaten verplicht om nationale maatregelen te nemen gericht op circulariteit.
Nederland zal de CRMA mede langs de lijn van de Nationale Grondstoffenstrategie (NGS) implementeren. Sinds de lancering van de NGS in 2022 wordt ingezet op vijf handelingsperspectieven:
(1) circulariteit en innovatie
(2) duurzame Europese mijnbouw en raffinage
(3) diversificatie
(4) verduurzaming internationale ketens
(5) kennisopbouw en monitoring.