Single-Use Plastics Directive (SUP)
1. Beleid en verantwoordelijkheden
De SUP is voor decentrale overheden op twee manieren relevant. Ten eerste moeten overheden de maatregelen van de SUP doorvoeren in de eigen organisatie. Ten tweede hebben decentrale overheden een rol in de toepassing van de richtlijn in beleid en uitvoering van taken op eigen grondgebied.
Doorwerking van de SUP binnen de eigen organisatie van decentrale overheden
De SUP benoemt een verbod op drinkbekers en verpakkingen van wegwerpplastic. Dat verbod geldt ook in overheidsinstellingen. Als overheidsinstelling kun je hier op twee manieren mee omgaan: je kunt werken met een duurzaam alternatief, of je gaat uit van het ‘bring your own’-principe. De gemeente Amsterdam doet dat laatste, en laat bezoekers en medewerkers een eigen beker, bakje of bord meenemen naar kantoor.
Gemeenten of provincies verzorgen hun catering niet zelf. Die rol is doorgaans aanbesteed. In de aanbesteding zal de SUP een doorvertaling moeten krijgen, bijvoorbeeld via een contracteis.
Doorwerking van de SUP in beleid en taken van decentrale overheden
De SUP komt op drie beleidsterreinen van decentrale overheden terug: afvalinzameling, vergunningverlening en bewustwording.
1. Afvalinzameling
De SUP benoemt meerdere doelstellingen op het gebied van plastic afval, zoals het beter scheiden van plastic afval, het verminderen van plastic afval en het voorkomen van zwerfafval. Deze doelstellingen moeten gemeenten opnemen in beleid en via maatregelen voor de inzameling en verwerking van huishoudelijk afval. Daarnaast dekt de overheid de kosten van het opruimen, het vervoer en de verwerking van zwerfafval. De kosten voor het opruimen, vervoeren en verwerken van bepaalde productgroepen (bijvoorbeeld vochtige doekjes) komen wel voor rekening van producenten.
2. Vergunningen voor evenementen
Op evenementen wordt veel wegwerpplastic gebruikt. Daarom nemen verschillende Nederlandse en Europese festivalorganisatoren - als gevolg van de lopende Green Deal Circulaire Festivals - het initiatief om zich te ontwikkelen tot circulaire festivals. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ondersteunt dit initiatief.
Daarnaast kunnen gemeenten het verbruik van plastic voedselverpakkingen en bekers voor eenmalig gebruik voor evenementen verminderen door vereisten op te nemen in de vergunningsvoorschriften:
- Voor een besloten evenement geldt dat het gebruik van circulaire bekers en voedselcontainersystemen (waar plastic producten worden ingeleverd voor hergebruik of recycling) verplicht is. Een besloten evenement is bijvoorbeeld een muziekfestival, concert of sportevenement in een stadion. Er is dan sprake van een beperkte toegang, een specifiek publiek en een afgesloten terrein.
- Voor een openbaar evenement zijn er twee opties:
- Elk voedseluitgiftepunt is individueel verantwoordelijk voor het naleven van de on-site en/of afhaalvereisten.
- Alle voedselverdelers worden als geheel behandeld, waarbij on-site consumptievereisten gelden en één retourneringssysteem wordt gebruikt (bijvoorbeeld met tokens).
Openbare evenementen zijn bijvoorbeeld braderieën, marathons en stadsevenementen zoals Koningsdag en carnaval. Er is dan sprake van een niet-afgesloten terrein en vrije toegang voor het publiek.
3. Bewustwording
De SUP benoemt een bewustwordingsverplichting van producenten richting consumenten, over o.a. informatie over herbruikbare alternatieven, effectief afvalbeheer en de milieueffecten van slechte verwijdering. Gemeenten kunnen (vrijwillig) bijdragen aan bewustwordingsverplichtingen door actief informatie te verstrekken via:
- nieuwsartikelen
- berichten op sociale media
- brieven
- informatiebladen
- campagnes
- educatief materiaal
Daarnaast kan de gemeente eisen stellen aan reclame in de openbare ruimte.